Rozwód a alimenty między małżonkami
Przepisy art. 60 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego dają podstawę do rozróżnienia dwóch rodzajów obowiązków alimentacyjnych orzekanych na żądanie rozwiedzionego małżonka:
- alimenty na rzecz małżonka znajdującego się w niedostatku (art. 60 § 1 k.r.i.o.),
- alimenty na rzecz małżonka, którego sytuacja materialna uległa istotnemu pogorszeniu w wyniku rozwodu (art. 60 § 2 k.r.i.o.).
Ad. 1. Alimenty na rzecz małżonka znajdującego się w niedostatku.
Małżonek potencjalnie uprawniony:
1/ niewinny rozkładu pożycia, przy wyłącznej winie drugiego małżonka;
2/ niewinny rozkładu pożycia przy braku orzeczonej winy któregokolwiek z małżonków;
3/ winny rozkładu pożycia, ale nie wyłącznie.
Małżonek potencjalnie obowiązany:
1/ wyłącznie winny rozkładu pożycia;
2/ winny rozkładu pożycia, ale nie wyłącznie;
3/ niewinny rozkładu pożycia przy braku orzeczonej winy któregokolwiek z małżonków.
Małżonek wolny od potencjalnego obowiązku: niewinny rozkładu pożycia, przy wyłącznej winie drugiego małżonka.
Przesłanka orzeczenia alimentów: popadnięcie przez byłego małżonka w niedostatek.
Zakres alimentów: obowiązek dostarczania środków utrzymania w zakresie odpowiadającym usprawiedliwionym potrzebom uprawnionego oraz możliwościom zarobkowym i majątkowym zobowiązanego.
Ad. 2. Alimenty na rzecz małżonka, którego sytuacja materialna uległa istotnemu pogorszeniu wskutek rozwodu.
Małżonek potencjalnie uprawniony: niewinny rozkładu pożycia, przy wyłącznej winie drugiego małżonka.
Małżonek potencjalnie obowiązany: wyłącznie winny rozkładu pożycia.
Małżonek wolny od potencjalnego obowiązku:
1/ winny rozkładu pożycia, ale nie wyłącznie;
2/ niewinny rozkładu pożycia, przy braku orzeczonej winy któregokolwiek z małżonków;
3/ niewinny rozkładu pożycia, przy wyłącznej winie drugiego małżonka.
Przesłanka orzeczenia alimentów: istotne pogorszenie się sytuacji materialnej byłego małżonka wskutek rozwodu.
Zakres alimentów: obowiązek przyczyniania się w odpowiednim zakresie do zaspokajania usprawiedliwionych potrzeb małżonka.
Wnioski z analizy:
1. W najgorszej sytuacji prawnej jest małżonek uznany za wyłącznie winnego rozkładu pożycia – potencjalne oba rodzaje obowiązków alimentacyjnych.
2. W najlepszej sytuacji prawnej jest małżonek niewinny rozkładu pożycia, przy wyłącznej winie drugiego małżonka – brak potencjalnego obowiązku alimentacyjnego.
3. W przypadku małżonka:
a) winnego rozkładu pożycia, ale nie wyłącznie,
b) niewinnego rozkładu pożycia, przy braku orzeczonej winy któregokolwiek z małżonków,
– potencjalny jest jeden rodzaj obowiązku alimentacyjnego, a to na rzecz małżonka znajdującego się w niedostatku.
Wpływ na taktykę procesową w postępowaniu o rozwód:
1. Najlepszym rozwiązaniem, ocenianym wyłącznie pod względem potencjalnego obowiązku alimentacji, jest walka o stwierdzenie wyłącznej winy drugiego małżonka w rozkładzie pożycia.
2. Jeśli nie ma podstaw faktycznych uzasadniających stwierdzenie wyłącznej winy drugiego małżonka, najpraktyczniejszym rozwiązaniem jest dążenie do osiągnięcia porozumienia małżonków w zakresie zgodnego wniosku o zaniechanie przez sąd orzekania o winie małżonków w rozkładzie pożycia.
3. Jeśli nie ma możliwości osiągnięcia porozumienia, o którym mowa w pkt 2, małżonkowi pozostaje walka o:
a) orzeczenie przez sąd, że żaden z małżonków nie ponosi winy w rozkładzie pożycia, względnie:
b) orzeczenie przez sąd, że oboje małżonkowie ponoszą winę w rozkładzie pożycia.
Masz problem z zakresu prawa rodzinnego i opiekuńczego? Skontaktuj się z nami!
JJK Jaciubek Janiga Kupiec – adwokaci i doradca podatkowy – Kraków, Radom, Oświęcim
