Rozwód a obowiązek alimentacyjny małżonków

Przepisy art. 60 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego dają podstawę do rozróżnienia dwóch rodzajów obowiązków alimentacyjnych orzekanych na żądanie rozwiedzionego małżonka:

1. alimenty na rzecz małżonka znajdującego się w niedostatku (art. 60 § 1 k.r.i.o.),
2. alimenty na rzecz małżonka, którego sytuacja materialna uległa istotnemu pogorszeniu w wyniku rozwodu (art. 60 § 2 k.r.i.o.).

Ad. 1. Alimenty na rzecz małżonka znajdującego się w niedostatku.

Małżonek potencjalnie uprawniony:

1/ niewinny rozkładu pożycia, przy wyłącznej winie drugiego małżonka;

2/ niewinny rozkładu pożycia przy braku orzeczonej winy któregokolwiek z małżonków;

3/ winny rozkładu pożycia, ale nie wyłącznie.

Małżonek potencjalnie obowiązany:

1/ wyłącznie winny rozkładu pożycia;

2/ winny rozkładu pożycia, ale nie wyłącznie;

3/ niewinny rozkładu pożycia przy braku orzeczonej winy któregokolwiek z małżonków.

Małżonek wolny od potencjalnego obowiązku: niewinny rozkładu pożycia, przy wyłącznej winie drugiego małżonka.

Przesłanka orzeczenia alimentów: popadnięcie przez byłego małżonka w niedostatek.

Zakres alimentów: obowiązek dostarczania środków utrzymania w zakresie odpowiadającym usprawiedliwionym potrzebom uprawnionego oraz możliwościom zarobkowym i majątkowym zobowiązanego.

Ad. 2. Alimenty na rzecz małżonka, którego sytuacja materialna uległa istotnemu pogorszeniu wskutek rozwodu.

Małżonek potencjalnie uprawniony: niewinny rozkładu pożycia, przy wyłącznej winie drugiego małżonka.

Małżonek potencjalnie obowiązany: wyłącznie winny rozkładu pożycia.

Małżonek wolny od potencjalnego obowiązku:

1/ winny rozkładu pożycia, ale nie wyłącznie;

2/ niewinny rozkładu pożycia, przy braku orzeczonej winy któregokolwiek z małżonków;

3/ niewinny rozkładu pożycia, przy wyłącznej winie drugiego małżonka.

Przesłanka orzeczenia alimentów: istotne pogorszenie się sytuacji materialnej byłego małżonka wskutek rozwodu.

Zakres alimentów: obowiązek przyczyniania się w odpowiednim zakresie do zaspokajania usprawiedliwionych potrzeb małżonka.

Wnioski z analizy:

1. W najgorszej sytuacji prawnej jest małżonek uznany za wyłącznie winnego rozkładu pożycia – potencjalne oba rodzaje obowiązków alimentacyjnych.

2. W najlepszej sytuacji prawnej jest małżonek niewinny rozkładu pożycia, przy wyłącznej winie drugiego małżonka – brak potencjalnego obowiązku alimentacyjnego.

3. W przypadku małżonka:

a) winnego rozkładu pożycia, ale nie wyłącznie,

b) niewinnego rozkładu pożycia, przy braku orzeczonej winy któregokolwiek z małżonków,

– potencjalny jest jeden rodzaj obowiązku alimentacyjnego, a to na rzecz małżonka znajdującego się w niedostatku.

Wpływ na taktykę procesową w postępowaniu o rozwód:

1. Najlepszym rozwiązaniem, ocenianym wyłącznie pod względem potencjalnego obowiązku alimentacji, jest walka o stwierdzenie wyłącznej winy drugiego małżonka w rozkładzie pożycia.

2. Jeśli nie ma podstaw faktycznych uzasadniających stwierdzenie wyłącznej winy drugiego małżonka, najpraktyczniejszym rozwiązaniem jest dążenie do osiągnięcia porozumienia małżonków w zakresie zgodnego wniosku o zaniechanie przez sąd orzekania o winie małżonków w rozkładzie pożycia.

3. Jeśli nie ma możliwości osiągnięcia porozumienia, o którym mowa w pkt 2, małżonkowi pozostaje walka o:

a) orzeczenie przez sąd, że żaden z małżonków nie ponosi winy w rozkładzie pożycia, względnie:

b) orzeczenie przez sąd, że oboje małżonkowie ponoszą winę w rozkładzie pożycia.

Masz problem z zakresu prawa rodzinnego i opiekuńczego? Skontaktuj się z nami!

JJK Jaciubek Janiga Kupiec – adwokaci i doradca podatkowy – Kraków, Radom, Oświęcim